De geschiedenis van Italië

De geschiedenis van Italië begint al in de prehistorie. Daarmee kent het land een lange geschiedenis vol met ingrijpende gebeurtenissen. Niet alleen in de overheersende stad Rome, maar ook daarbuiten.

In het zesde millennium voor Christus was de Nuraghencultuur naar alle waarschijnlijkheid de eerste cultuur op het eiland Sardinië. Hun bezetting bestond vooral uit torens van ruwe stenen in een ronde vorm. Niet lang daarna ontstond de Terramarecultuur welke vooral bestond uit jagers en metaalbewerkers. Ook werd er op grote schaal tarwe en vlas verbouwd. Deze cultuur werd later ook wel aangemerkt als een vroege uiting van de Italisch sprekende Indo-Europeanen.

Tot en met omstreeks de eerste eeuw voor Christus waren het de Etrusken die hun leefgebied manifesteerde in Italië. Zij leefden vooral in de gebieden tussen en grenzend aan de Arno en Tiber rivier. Langzaamaan namen ook de Grieken hun plaatsen in. Dit gebeurde vooralsnog vooral aan de kusten van Zuid-Italië en Sicilië omstreeks 800 voor Christus. Enkele kolonies van de Magna Graecia, groot Griekenland in het latijn, waren invloedrijk zoals bijvoorbeeld Neapolis. De romeinen hebben hun culturele vorming mede hieraan te danken.

De oudheid van Italië kent tevens de komst van het Romeinse Rijk. Het land was destijds verdeeld onder een aantal volkeren. In het noorden waren het de Kelten die heersten, terwijl de Grieken de scepter zwaaide in het zuiden. Het centrale deel was voor de Etrusken. Rome werd een belangrijke stad en kreeg steeds meer invloed. De gebieden rondom Rome waren al ingenomen door de Romeinen. In de 3e en 4e eeuw voor Christus waren ook de Grieken en de Etrusken aan de beurt. Uiteindelijk kwam het gehele eiland in bezit van de Romeinen waarna er veel expansie oorlogen volgde. De bekende generaal Pompeius en Julius Cesar speelden hier een hoofdrol in.

In de 2e en 3e eeuw voor Christus volgde de Punische oorlog die vooral tegen de Carthago was gericht. Hannibal, een beroemde generaal, liet dit echter niet gebeuren en probeerde Italië terug te veroveren. De actie bleek echter niet succesvol waardoor hij werd verslagen. Pas in 146 voor Christus werd Carthago verslagen. Hiermee kregen de Romeinen macht over het gebied rondom de Middellandse Zee. Nadat veel Carthaagse kolonies al onder het heerschappij van het Romeinse Rijk stonden, volgde ook Griekenland in 200 voor Christus.

Julius Caesar slaagde er omstreeks 50 voor Christus in om Gallië te veroveren waarna even later de Pax Romana begon. De stad Rome groeide uit tot een vooraanstaande stad. Het Romeinse Keizerrijk nam steeds grotere vormen aan met het toevoegen van Britannia door Keizer Claudius. Britannia kennen we nu als Engeland. Trajanus kwam aan de macht en wist nog enkele gebieden toe te voegen aan het Rijk. Uiteindelijk strekte het Romeinse Keizerrijk zich uit van Engeland tot aan Egypte. Er heerste vrede in deze periode tot aan de dood van Aurelius in 180 na Christus. Er kwam een einde aan de gouden tijden en de invloed van Rome. Het verval bracht een tweedeling met zich mee in het Romeinse Rijk. Het West-Romeins Rijk brak wat uiteindelijk leidde tot de Germaanse Volksverhuizing.

In 330 verkoos Constantijn de Grote Byzantium tot hoofdstad van het oostelijke deel. Honorius vertrok rond 402 naar het westen en benoemde Ravenna tot de hoofdstad. De macht van beide delen verslapte toen steeds meer Germanen de overstap maakten. Het volk werd verdreven en ook de laatste keizer, Odoaker, werd in 476 ontzet.

In 568 vielen de Longobarden Italië binnen. Hoewel de missie onsuccesvol bleek, was Keizer Justinus II niet bij macht om ze te weerhouden. Het midden en noorden hadden minder geluk. Zij werden in 572 ingenomen wat het einde van de eenheid op politiek gebied betekende. Hertogdom Napels werd opgericht in 661. Dit gebeurde nadat ze het bestuur in handen hadden gekregen van de destijds Oost-Romeinse keizer. In 717 viel het echter weer uiteen. De laatste Byzantijnse exarch werd vermoord in 751 wat angst veroorzaakte bij Paus Zacharias. Hij schakelde bijstand in van Pepijn de Korte en benoemde hem tot koning van Karolingen. De basis voor de Kerkelijke Staat van het eiland is mede te danken aan zijn succesvolle veldslagen.

Hierna volgt het Frankische Rijk wat het land in twee delen splitst. Karel de Grote werd verdreven en overlijdt. Dit brengt Italië tussen de jaren 774 en 962 in grote instabiliteit. De periode kenmerkt zich door bezettingen en veroveringen. In 951 leek de rust weder te keren toen Keizer Otto I een deel van Noord-Italië binnenviel. De Kerkelijke Staat werd bezet waarna paus Johannes XII bijstand vroeg van Otto I de Grote. Hij werd al snel tot keizer benoemd maar de macht die de van oorsprong Duitse keizer kon uitvoeren bleef beperkt.

In 1051 kwam er een eind aan het Beneventijnse vorstendom. Het land kwam onder toezicht van de paus. Vanuit hier werden tevens de eerste kruisvaarten georganiseerd wat het land goed deed. De bevolkingsgroei leek te stabiliseren tot een Genuees schip in 1347 de Zwarte Dood aan wal brengt. Ruim een derde van de bevolking vond de dood. Milaan kwam daarbij het sterkste uit de strijd. In de vijftiende eeuw brak de renaissance periode aan met dank aan de Medici familie. Zij gaven grote namen als Da Vinci en Michelangelo de opdracht om werken te maken. Tot op de dag van vandaag heeft deze periode een hoge cultuurhistorische waarde. Het is de reden waarom Florence als bakermat van de renaissance zo enorm populair is als toeristische bestemming.

Koning Karel VIII van Frankrijk eiste in 1494 de macht over de troon toen de Hertog van Milaan stierf. Dit was het startsignaal voor de Italiaanse oorlogen. Deze werd onderverdeeld tussen de Oorlog van de Liga van Kamerijk van 1508 tot 1513. Karel van Habsburg kwam aan de macht wat leidde tot de Oorlog van de Liga van Cognac in 1526 tot 1530. In 1547 vonden zowel Hendrik III als Frans I de dood. Inmiddels was het land failliet en moegestreden. Hierna volgde nog de Slag bij Saint-Quentin in 1557 en een jaar later de Slag bij Grevelingen. Pas hierna werd het einde van de Italiaanse Oorlogen aangekondigd.

Italië stond tot aan de 18e eeuw onder de macht van de Spaanse Habsburgers maar de bemoeienissen van de Kerkelijke Staat bleven aanzienlijk. Dit leidde uiteindelijk tot de Oorlogen van Castro die duurde van 1641 tot aan 1649. Hierna kwam Italië in handen van d Oostenrijkse tak van de Habsburgers.

Onder leiding van Napoleon Bonaparte werd het grondgebied Italië in 1796 opnieuw in kaart gebracht. Republiek Venetië werd daarbij zelfs onderverdeeld tussen de landen Oostenrijk en Frankrijk. De Kerkelijke Staat werd tot Romeinse Republiek benoemd. Het Congres van Wenen volgde in 1814. Napoleon was gevallen waardoor liberale hervormingen in ere werden hersteld. Er volgen een aantal revolutie golven waarna Italië uitgeroepen werd tot Koninkrijk. Wel met uitsluiting van Veneto dat onder de macht van Oostenrijk blijft. Ook de Kerkelijke Staat blijft onder toezicht van Frankrijk. Dit werd pas in 1870 opgeheven met de inname van Rome. In 1929 stond Benito Mussolini het de paus toe om Vaticaanstad uit te roepen als zelfredzame staat.

Italië had in eerste instantie een neutrale plaats. Echter waren het de Britten die Italië een uitbreiding van het gebied beloofde tijdens het pact van Londen. Ze moesten daarvoor wel meevechten. Na het akkoord werd de oorlog verklaard waarna ze tijdens de Slag bij Carpetto in 1917 werden overmeesterd. Dit tot grote ergernis van de Entente, want de linie verschoof hiermee tot vlak voor Venetië.

Toen de Eerste Wereldoorlog teneinde liep verkeerde het land in een crisis. Mussolini pakte daarmee in 1922 de macht en het land vocht samen met Duitsland tegen de Tweede Spaanse Republiek. Overwinningen bleven uit waarna Italië door Frankrijk en Engeland uit de Volkenbond werd gezet. Een verbond met Duitsland leek op deze manier niet uit te kunnen blijven.

Het is Mussolini die zich in 1939 aansluit bij nazi-Duitsland onder leiding van Adolf Hitler. In eerste instantie hield Italië zich weg van de bemoeienissen. Na deze periode van stilte zette Italië toch de aanval in op Frankrijk. Later volgde ook Afrika, de Balkan en Griekenland. De successen bleven echter uit waardoor Mussolini bijstand inschakelde van Duitsland. De koning verloor echter het vertrouwen in Mussolini het Pietro Badoglio, het toenmalige staatshoofd.

Ze werden vastgezet en gevangengenomen. Het land besloot samen met de geallieerde tegen Duitsland te gaan vechten. In 1943 werd hij toch bevrijd door de Duitsers. Maar, nadat de SS-eenheden zich in 1945 gewonnen gaven moest ook Mussolini het ontgelden. Partizanen vermoordde hem en hingen zijn lichaam in Milaan aan het plafond van een tankstation.

Na de Tweede Wereldoorlog schaft Italië de monarchie af en werd er samen met de Amerikanen aan de wederopbouw van het land gewerkt. Maar, het land stond nog steeds in het teken van de wisselende regeringen en politiek. Italië stoot tevens de koloniën af die het had verkregen. Istrië werd teruggegeven aan Joegoslavië terwijl de Grieken hun Dodekanesos weer terugkregen.

Er werd gewerkt aan het herstellen van onderlinge banden met onder andere Frankrijk, Luxemburg, West-Duitsland en Nederland. Italië wilde weer graag bondgenoot worden wat uiteindelijk leidde tot de vorming van de Europese Unie. Italië ruilde in 2002 de lire dan ook in voor de komst van de euro.

Tegenwoordig is Italië een geliefd vakantieland waar het Rooms Katholieke geloof nog steeds hoogtij viert. Het land herbergt veel cultuurhistorische schatten waarin de Romeinse invloeden nog duidelijk zichtbaar zijn. De economie in Italië is stabiel waarbij de inkomsten vooral uit de productie van wijn en landbouw bestaat.